Kodeks karny przewiduje odpowiedzialność karną sprawcy, który fałszywie oskarża inną osobę o popełnienie czynów sankcjonowanych przez prawo karne, prawo karne skarbowe, prawo wykroczeń oraz prawo dyscyplinarne.
Działanie sprawcy powyższego przestępstwa polega na podniesieniu zarzutu popełnienia przez inną, konkretną osobę czynu zabronionego. Zarzut może dotyczyć zarówno popełnienia przestępstwa, jak i wykroczenia, czy też przestępstwa lub wykroczenia skarbowego albo przewinienia dyscyplinarnego. Ważne aby można było zidentyfikować osobę, która została pomówiona o popełnienie czynów zabronionych.
Aby mówić o przestępstwie, oskarżenie musi być fałszywe, tzn. niezgodne z rzeczywistością, a sprawca czynu musi mieć świadomość, że oskarżenie jest fałszywe lub przewidując taką możliwość musi się na to godzić. Dokonanie tego przestępstwa ma miejsce z chwilą dotarcia do wiadomości określonych organów fałszywego oskarżenia. Oznacza to, że dla uznania tego przestępstwa za dokonane nie jest istotne, czy zachowanie sprawcy spowodowało jakiekolwiek skutki, np. w postaci skazania osoby niewinnej. Oskarżenia muszą zostać złożone przed organem powołanym do ścigania lub orzekania w sprawach o przestępstwa, tj. policja, prokurator, sąd, straż miejska czy żandarmeria wojskowa.
Przedmiotem ochrony jest prawidłowe funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości, a także dobre imię osoby, która została fałszywie oskarżona. W związku z powyższym na sprawcę przestępstwa fałszywego oskarżenia może zostać nałożona kara pozbawienia wolności do lat trzech.
Tym samym, przy spełnieniu powyższych przesłanek, istnieje możliwość pociągnięcia sąsiada do odpowiedzialności za kierowanie fałszywego oskarżenia.