Mój były kontrahent zalega mi z zapłatą wynagrodzenia. Uzyskałem wyrok sądowy nakazujący mu zwrot zaległości. Egzekucja komornicza okazała się bezskuteczna, ponieważ cały swój majątek dłużnik przepisał na córkę. Czy jest jakiś sposób żeby odzyskać moje pieniądze?
W opisanej sytuacji przysługuje Panu prawo wystąpienia do sądu z tzw. skargą pauliańską. Jest to powództwo kierowane do osoby, która na skutek czynności prawnej dokonanej z dłużnikiem uzyskała korzyść majątkową z pokrzywdzeniem wierzyciela – w opisanej sytuacji powództwo skierować należy wobec córki dłużnika.
Przesłanką zaskarżenia czynności jest działanie dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela oraz wystąpienie skutku w postaci pokrzywdzenia wierzyciela, co oznacza, że na skutek czynności dłużnik stał się niewypłacalny, przez co wierzyciel nie może uzyskać zapłaty. Wykazanie powyższych okoliczności stanowi podstawę żądania uznania tej czynności za bezskuteczną wobec Pana. Okoliczności te, podobnie jak fakt niewypłacalności dłużnika, należy opisać w pozwie oraz udowodnić.
Wobec tego, że dłużnik przeniósł swój majątek na córkę nie ma obowiązku wykazania, że wiedziała ona, że dłużnik działa z pokrzywdzeniem wierzyciela. Majątek przeniesiono bowiem na osobę będącą z dłużnikiem w bliskim stosunku, co rodzi domniemanie, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela. Tym samym zwolniony jest Pan z obowiązku wykazania w sądzie powyższych okoliczności.
Zaskarżeniu podlegają zarówno czynności nieodpłatne (umowa darowizny), jak i odpłatne (umowa sprzedaży, zniesienia współwłasności, dział spadku) – jednakże w tym przypadku świadczenie, jakie uzyskał od osoby trzeciej dłużnik musi przedstawiać wartość niższą niż to, co sam świadczył. W przypadku dokonania przez dłużnika nieodpłatnych czynności prawnych, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, także gdy osoba trzecia nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.
Przed skierowaniem sprawy do sądu, sprawdzić należy kiedy dłużnik dokonał niekorzystnej czynności. Możliwość żądania uznania czynności prawnej za bezskuteczną jest bowiem ograniczona czasowo – z powództwem wystąpić można jedynie w terminie pięciu lat od daty dokonania tej czynności.
Po uznaniu czynności za bezskuteczną, możliwym będzie zaspokojenie roszczenia ze składnika majątkowego, który na skutek dokonanej czynności prawnej wyszedł z majątku dłużnika np. skierowanie egzekucji komorniczej do nieruchomości darowaną osobie trzeciej.