Czy sąd może odmówić orzeczenia rozwodu?
Tak, wyjątkowo – pomimo ustalenia, że między małżonkami doszło do trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego – orzeczenie rozwodu jest niedopuszczalne w trzech przypadkach. Po pierwsze jeżeli wskutek rozwodu ucierpieć miałoby dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków. Pojęcie powyższe nie jest nigdzie zdefiniowane, ocena czy powyższa sytuacja zachodzi musi się odnieść do konkretnej sprawy. Decydującego znaczenia nie ma tu jednak aspekt ekonomiczny, albowiem pogorszeniu materialnej sytuacji dzieci przeciwdziałać ma obowiązek alimentacyjny, który stanowi obligatoryjny element każdego wyroku rozwodowego. Przy ocenie czy rozwód rodziców może wpłynąć negatywnie na dobro dzieci, brana jest pod uwagę okoliczność, że przedłużający się konflikt rodziców jest dla dzieci przeżyciem negatywnym, godzącym w poczucie stabilności. Tym samym ostry konflikt rodziców wyklucza odmowę orzeczenia rozwodu ze względu na dobro wspólnych małoletnich dzieci.
Po drugie rozwód nie jest dopuszczalny jeżeli jego orzeczenie byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Katalog powyższych zasad jest otwarty, jednakże wśród najczęstszych powodów podaje się nieuleczalną chorobę jednego z małżonków oraz konieczność sprawowania nad nim opieki.
Po trzecie rozwód nie jest dopuszczalny jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, a drugi małżonek nie wyraża zgody na rozwód, a odmowa zgody nie jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Podstawy odmowy orzeczenia rozwodu upatruje się w przekonaniu, iż niedopuszczalnym jest, aby przez udzielenie rozwodu dochodziło do usankcjonowania szczególnie rażąco nagannego postępowania małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia. Ocena skuteczności odmowy zgody na rozwód dokonywana jest z uwzględnieniem przyczyn rozkładu oraz okoliczności i zdarzeń, jakie powstały po ustaniu pożycia małżonków. Odmowa małżonka zgody na rozwód podyktowana względami religijnymi nie może być uznana za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego. Jednakże także w tym przypadku, względy społeczno-wychowawcze nie mogą przemawiać za utrzymywaniem wyłącznie formalnych więzi małżeńskich, gdy małżeństwo faktycznie nie istnieje i nie ma żadnych szans na jego dalsze funkcjonowanie.