Wszczęto przeciwko mnie sprawę o eksmisję, dlatego chcę się starać o lokal socjalny. Kto się może o niego starać i na jakich warunkach.
Obligatoryjnym elementem wyroku w sprawie o eksmisję, poza oczywiście orzeczeniem o obowiązku opuszczenia dotychczasowego mieszkania, jest rozstrzygnięcie dotyczące kwestii lokalu socjalnego. W sprawie o opróżnienie lokalu sąd zobowiązany jest bowiem rozstrzygnąć o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia.
Ustawodawca określił zamknięty katalog osób, którym zostanie przyznane uprawnienie do lokalu socjalnego. Tym samym sąd nie może orzec o braku uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego wobec kobiet w ciąży, małoletniego, niepełnosprawnego, osób ubezwłasnowolnionych oraz sprawujących nad taką osobą opiekę i wspólnie z nią zamieszkałą, obłożnie chorych, emerytów i rencistów spełniających kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej, osób posiadającym status bezrobotnego oraz osób spełniających inne przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały. Jeśli jednak osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany, nie otrzymają prawa do lokalu socjalnego. Sąd ustali zatem czy lokator ma możliwość zamieszkania w innym lokalu.
Uprawnienie do lokalu socjalnego nie przysługuje także, gdy powodem opróżnienia lokalu jest stosowanie przemocy w rodzinie lub wykraczanie w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, albo niewłaściwe zachowanie czyniące uciążliwym korzystanie z innych lokali w budynku albo gdy zajęcie lokalu nastąpiło bez tytułu prawnego. Obowiązek ten nie obejmuje także osób, które są byłymi lokatorami z najmu okazjonalnego. Ponadto sąd może orzec o braku uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego, w szczególności jeżeli przyczyną nakazania opróżnienia lokalu jest rażące naruszanie porządku domowego lub inne naganne postępowanie, które uniemożliwia normalne korzystanie z innych lokali w budynku.
Przesłanki do otrzymania lokalu socjalnego sąd bada z urzędu, przy czym bierze pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania z lokalu oraz sytuację materialną i rodzinną uprawnionego. Nawet zatem jeśli pozwany w sprawie o eksmisję nie wniesie o przyznanie prawa do lokalu socjalnego, sąd z urzędu ustali czy uprawnienie takie przysługuje.
Orzekając o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego, sąd nakazuje wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu złożenia przez gminę oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Obowiązek zapewnienia lokalu socjalnego ciąży na gminie właściwej ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu. Obowiązek ten aktualizuje się z momentem uprawomocnienia się wyroku nakazującego eksmisję z jednoczesnym przyznaniem prawa do lokalu socjalnego, nie zależy natomiast w żadnym wypadku od działań podjętych przez lokatorów czy też właściciela lokalu.
Wyroków sądowych nakazujących opróżnienie lokalu nie wykonuje się w okresie od 1 listopada do 31 marca roku następnego włącznie, jeżeli osobie eksmitowanej nie wskazano lokalu, do którego ma nastąpić przekwaterowanie.